مقدمه
اهمیت تعریف صحیح و دقیق در هر علم و رشته ای، روشن و بدیهی است. تنها با تعریف دقیق است که وجه امتیاز امور مختلف از یکدیگر آشکار می شود و حدود و قلمرو اصلی اشیاء و امور معلوم می گردد. براساس مشاهدات صورت گرفته در کشور هندوستان، نگاه ملت هند به دنیا با نگاه مردم دیگر کشورها متفاوت است و این تفاوت ناشی از این است که ملت هند از مفاهیمی همچون عدالت، پاکی، نظم، احترام، مرگ، زندگی و … تعاریفی متفاوت و حتی گاهی متضاد با ملتهای دیگر دارند.
در این نوشتار سعی بر این است که براساس مشاهدات صورت گرفته به این سؤال پاسخ داده شود که چه مفاهیم شاخصی در هند تعاریف متفاوتی دارند؟
برخی از مفاهیمی که در سفر هندوستان، بیش از سایر مفاهیم توجه هر گردشگری را به خود جلب می کنند، به قرار زیر هستند:
نظم
تعریفی که مردم هند از نظم دارند با آنچه که در ذهن گردشگران خارجی که به این کشور سفر می کنند، وجود دارد به کلی متفاوت است. نظم در نظر بسیاری از ملتهای جهان از جمله مردم ایران، معنایی است که در برابر هرج و مرج قرار می گیرد؛ پدیده منظم مجموعه ای است که اجزای آن به نحوی در کنار هم و در ارتباط با یکدیگر قرار گرفته باشند که در مجموع هدف مشخصی را دنبال کنند.
چنین مفهومی با تعریفی که مردم هند از نظم دارند به کلی متفاوت و حتی متضاد است. براساس مشاهدات صورت گرفته، آنچه که در نظر اغلب مردم جهان و از جمله ملت ایران آشوب و یا هرج و مرج نامیده می شود، از نظر ملت هند همانا “نظم” است. به عنوان مثال، در سفر به کشور هندوستان مشاهده شد که رانندگان وسائل نقلیه به هنگام تردد در خیابان بدون توجه به علائم راهنمایی و رانندگی و با زدن بوقهای پیاپی و گوشخراش حرکت می کنند. از نظر بسیاری از مردم جهان، چنین رفتاری، یک رفتار غیرطبیعی، بی نظم و هرج و مرج برانگیز است که شهر را از حالت سکوت و آرامش خارج کرده و دچار آشوب می سازد. در صورتی که ملت هند چنین رفتاری را کاملاً طبیعی و منظم می دانند و در خیابانهای شلوغ و پر از سروصدا با آرامش قدم برمی دارند.
احترام
احترام در اصطلاح به معنای ارج نهادن، بزرگداشت و نکوداشت یک پدیده است. در ایران پدیده قابل احترام معمولاً “انسان” است، به عبارت دیگر اغلب اوقات از یک “شخص” به عنوان فرد محترم یاد می شود و احترام گذاشتن به حیوانات، گیاهان و جمادات تقریباً بی معنی است. اما در کشور هندوستان، احترام گذاشتن به هر پدیده ای را می توان دید. ملت هند به دلیل نوع نگاه متفاوتی که به جهان دارند، بسیاری از حیوانات، گیاهان و اشیاء را محترم و قابل ارج نهادن می شمارند.
بر اساس مشاهدات صورت گرفته در سفر هندوستان، احترام به گاوها، پشه ها، گیاهان و بسیاری از اشیاء امری بسیار رایج است؛ به طوری که بارها مشاهده شده که معبری توسط یک گاو مسدود می شود و رهگذران به خود اجازه نمی دهند که حیوان را از آنجا به زور و با اجبار جا به جا کنند و بنابراین مسیر خود را به گونه ای تغییر می دهند که از معبر دیگری عبور کنند تا به مقصد برسند.
پاکی
به نبود، یا کم بودن آلایش در مکان یا پدیده ای، پاکی گفته می شود. منظور از آلایش می تواند گرد و غبار، لکه، بوهای ناخوشایند یا آشغال باشد. این مفهوم در برابر عبارت ناپاکی قرار می گیرد. از نظر فقه اسلامی، پاکی به معنای عدم وجود نجاست در یک پدیده یا شیء است. از نظر علم پزشکی و بهداشت، عدم وجود میکروب و باکتری، نشانه پاک بودن اشیاء و پدیده هاست. به طور کلی از هر پدیده ای که دارای لکه و بوهای ناخوشایند باشد، اغلب به عنوان ناپاک، کثیف، آلوده و … یاد می شود.
آنچه که در ذهن مردم هند به عنوان مفهوم پاکی وجود دارد، با تعاریفی که در بالا آورده شد، کاملاً متفاوت است. در سفر به کشور هند بارها دیده شد که خیابانها و معابر موجود در هند، پر از آشغال و همراه با بوی تعفن غیر قابل تحمل هستند. چنین صحنه ای از نظر مردم دیگر ملتها، یک پدیده آلوده و ناپاک تلقی می شود. در صورتی که چه بسا مردم هند در این معابر می نشینند و یا حتی می خوابند و از تماس فیزیکی با آلودگیهایی که دیگران از آنها به طور جدی پرهیز می کنند، هیچ ابایی ندارند.
برای ملت هند، مفهوم پاکی اغلب به معنای عدم وجود رفتارها و صفات نکوهیده در یک انسان است. در نظر آنها اگر یک انسان اخلاق خوب و تعامل مناسب توأم با احترام با پدیده های اطراف داشته باشد، فردی پاک است؛ چون توانسته بسیاری از صفات نکوهیده و رذیلت های اخلاقی را از خود دور سازد؛ گرچه که میان انبوهی از آشغالها و بوی تعفن زندگی کند.
عدالت
بسیاری از بزرگان، عدالت را اینگونه معنا کرده اند؛ قراردادن اشیاء در جای خود. عدالت در برابر مفهومی به نام “ظلم” قرار می گیرد.
منظور از عدالت اجتماعی، تخصیص منصفانه فرصتها، منابع و سرمایه های جامعه به همه افراد آن جامعه است. در صورتی که تضاد طبقاتی در جامعه ای زیاد باشد و سرمایه ها به طور منصفانه و عادلانه (و نه برابر) بین افراد جامعه تقسیم نشده باشد، عدالت در آن جامعه برقرار نشده است. از نظر بسیاری از مردم جهان، اگر در کشوری افراد فقیر و غنی با تضاد بسیار زیاد در کیفیت زندگی وجود داشته باشند، به این معنی است که عدالت در آن جامعه برقرار نیست و به بسیاری از افراد آن جامعه ظلم شده است.
ملت هندوستان به دلیل اینکه به تناسخ اعتقاد دارند، در برابر تمام سختی ها و ناملایمات زندگی از جمله فقر و تنگدستی صبر پیشه می کنند و وجود افراد فقیر و غنی را در کنار هم، نشانه ظلم و بی عدالتی نمی دانند.
جمع بندی
چنین تفاوتهایی در نوع نگاه به پدیده های جهان هستی، زندگی ملت هند را با زندگی سایر ملتهای جهان بسیار متفاوت ساخته است.
تعریفی که ملت هند از نظم دارند، باعث شده تا آنها حتی در محیط های شلوغ آرامش خاصی داشته باشند. تعریف آنان از مفهوم احترام، سبب ایجاد حس خوب و امواج مثبت در وجود آنهاست. همچنین تعریفی که از پاکی دارند، باعث می شود تمام تلاش خود را در جهت دوری گزیدن از صفات نکوهیده و به دست آوردن صفات نیک اخلاقی بکنند و در نهایت برداشت ملت هند از مفهوم عدالت، باعث شده تا آنان مردمی قانع و صبور باشند. بنابراین تفاوت در نوع نگاه انسان به پدیده های اطرافش می تواند بر بسیاری از شئونات زندگی او تأثیر بگذارد و همین تفاوتها در تعاریف گوناگون، سبب تفاوت در زندگی ملتهای مختلف جهان شده است.
