معرفی بندر انزلی
بندر انزلی در شمال ایران در دسته شهرهای مهم استان گیلان است. این شهر در چهل کیلومتری مرکز استان و در شمال آن قرار دارد. شهرهای مهم اطراف آن خشک بیجار و خمام در شرق و رضوانشهر در غرب آن قرار دارند. آب و هوای بندر انزلی معتدل و مرطوب است و این شهر بالاترین میزان بارندگی را در میان شهرهای دیگر ایران دارد. انزلی که در مجاورت دریای خزر است، خط ساحلی بلندی دارد و همچنین بندرگاه مناسبی برای پهلو گرفتن کشتیهای تجاری، ماهیگیری و تفریحی را داراست. تالاب انزلی زیستگاه بسیاری از گونه های جانوری است. این تالاب چندین جزیره را در میان خود جای داده است؛ از این جزیره ها به عنوان شکارگاه و صیدگاه و از یکی از آنها برای پهلو گرفتن لنج ها استفاده می شود.
نقش سواحل در گردشگری تفریحی
سواحل دریاها همیشه در دسته ارزشمندترین و مطمئن ترین سرمایه های گردشگری دنیا بوده اند و زیر چتر هر شهر ساحلی که پشتیبانی درستی از این ظرفیت در فراهم کردن شرایط مطلوب برای بهره برداری از تنوعی از فعالیتها کرده باشد، وضعیت اقتصادی ساکنانش بسیار بهتر می شود.
نمونه های موفقی که شاهد بر این مدعا هستند، یکی بارسلونا در اسپانیا است که المپیک 1992 را در رشته هایی میزبانی کرد؛ هنلولو در هاوایی با منظری به آتشفشان Diamond Head که محل موج سواری ورزشکاران حرفه ای است؛ سواحل عمومی و خصوصی نیس در فرانسه که از سنگریزه هایی به نام “گالت” پوشیده است و ساحل میامی در فلوریدا از مراکز گردشگری مهم ساحلی است.
شهر بندر انزلی به طول چهل کیلومتر از نوار ساحلی دریای خزر کشیده شده است. عمق دریا در نزدیک ساحل کم است و با اندکی فاصله گرفتن، به شدت زیاد می شود. ظرفیت این ساحل، بندر انزلی را به یکی از پر گردشگرترین شهرهای شمالی کشور در تعطیلات نوروزی بدل کرده است. ساحل انزلی در بیشتر روزهای سال آرام است و با عمق مناسب، شنا کردن در آن ایمن است و بستر مناسبی برای ورزشهای ساحلی و آبی نیز به حساب می آید.
نوروز در انزلی
در تعطیلات نوروزی، خط ساحلی دریای خزر مسافران شهرهای دیگر را آنچنان خوش می آید که با وجود شلوغی شهرها و ظرفیت کم راهها، پلهای باریک، هر ساله به مقصدش راه می پیمایند. بندر انزلی در ایام عید پر مسافر می شود. آنها در مسافرخانه ها، ویلاها و آپارتمانهای اجاره ای اقامت می کنند و یا در کمپ ها چادر برپا می کنند. مراکز تجاری بزرگی در بندر انزلی ساخته شده اند که اجناس وارداتی از همسایه های دریای خزر را عرضه می کنند؛ این بازارها با شروع عید بسیار شلوغ می شوند و خرید و فروش حجره ها زیادتر می شود؛ همچنین مسافران از بازارهای روز، میوه و تره بار و بازار ماهی فروشان استقبال فراوان می کنند و ماهیگیران و روستاییان گیلانی، آن چه صید و تولید کرده اند را در بساط ارابه و تخته عرضه می کنند. جاذبه دیگر برای گردشگران، تالاب انزلی و جزیره هایش است؛ پس قایقرانان در حاشیه بندر جمع می شوند و مسافران را سوار بر قایقهای موتوری و پارویی کوچک، میان آبهای مرداب و نزدیک جزیره ها می گردانند. بلوار انزلی که پارکی مشرف بر پهلوگاه کشتیها است، محل پیاده روی میهمانان می شود؛ کشتیهای تفریحی داوطلبان مجذوب را چندین روز بر دریا میزبانی می کنند. کسب و کار مردم این شهر ساحلی و روستاییان اطراف در تعطیلات نوروزی بسیار رونق می گیرد.
جاذبه مهم انزلی اما، ساحل آن است و ساحل است که مسافران را دعوت می کند تا به انزلی بیایند. ساحل در هنگام آرامش دریا، مکان قدم زدن و دویدن مردم می شود؛ محل بازی و ورزش می شود؛ جای صرف وعده غذا و استراحت می گردد، جای قایقهایی می شود که مردم را در دریا می گردانند، مسیر اسب دوانی و رانندگی چهارچرخه های تفریحی را فراهم می کند و اینها هستند که مسافران را به انزلی می کشانند.
تحلیل نحوه استفاده از سواحل
تعیین حدود بهره برداری از ساحل در کنار کنترل مستمر آن، سلامت استفاده و پایداریش را در بلند مدت تضمین می کند. در بررسی استفاده از این سواحل تعدادی نکنه مهم به چشم می آید:
از دید روشن، ساحل منبع درآمد مهم اهالی است. ساخت و ساز مسافرخانه ها و ویلاهای زیاد برای مسافران، قایق رانی تفریحی، خرده فروشی های مجاور ساحل و دیگر شغلهای وابسته به ساحل، هم به سود گردشگران است و هم کسب و کار بسیاری از انزلی چیان را می سازد. محلهای تعیین شده برای شنا و دارای غریق نجات و گشت ساحلی هم نکته مثبت دیگر این سواحل شهری است. خود ساحل از نظر بهداشتی بخشهای تمیز زیادی دارد و هر قسمت که برای جمعیت مردم مناسب است تحت کنترل مسافران و ساکنان بلوکهای مجاور است؛ اما قسمتهایی از ساحل هم وجود دارد که به آن بی توجهی شده است و زباله دان شده اند.
مشکل اصلی ساحل بندر انزلی خصوصی شدن آن است. به عنوان یک منبع طبیعی، ساحل برای همه مردم است و مانند کوه و جنگل باید در دسترس همه باشد. شهرداری بندر انزلی هم بالطبع ساخت و ساز و تعیین حریم خصوصی را در ساحل دریا ممنوع کرده است. اما نظارت درستی بر اجرای قانون ممنوعیت وجود ندارد. ویلاها و آپارتمانهای بلندمرتبه ای که بعضاً بیشتر از شش طبقه هستند در مجاورت دریا، بدون مجوز ساخته شده اند و حریم خصوصی خود را با توده های سنگی و فنس تعیین کرده اند و برای عرضه حریم ساحلی خصوصی از مردم مبلغ بالاتری را دریافت می کنند که هر چند مورد تایید اندک مسافران ساکن ویلاها است، باقی مردم آن را به شدت نکوهش می کنند. ساحل دریا از جهت خیابان مجاور (خیابان پاسداران به عنوان رگ اصلی) دیده نمی شود و تا چندی پیش، فقط تکه های کوچکی به عنوان حریم استفاده عمومی، از میان انبوه دیوارها وجود داشت. پس ساحل منظر وسیعی ندارد و زیبایی فراوانش در پشت بلوکها و حیاط ها و پارکینگهای خصوصی پنهان شده است. از دیدگاه دیگر امکان فروریختن این ساختمانها که روی زمین سست و شنی قرار گرفته اند، زیاد است؛ عامل تهدید دیگر طغیان آب تا خود ساختمانها است و خسارات مالی و جانی این دو مساله بدیهی است.
در چند سال اخیر با پس رفتن خط ساحلی، مسیر چند ده متری برای عموم به وجود آمده است و آسیب یاد شده تا حدی کم رنگ شده است، اما بدیهی است که تا باقی ماندن ساختمانها همچنان پا بر جا می ماند و تلاش دولتی زیادی برای باز پس گیری این زمین عمومی لازم است.
